ЖЕРДИН ТРОПОСФЕРАСЫНДА НЫМДУУЛУКТУН АЙЛАНЫШЫНЫН РАДИАЦИЯЛЫК-КОНВЕКТИВДҮҮ МОДЕЛИ
Ключевые слова:
атмосфера, климат, океан, радиация, тендемелер системасы, модель.Аннотация
Суу тамчилары менен нымдуу абаны камтыган мүнөздүү туурасынан кеткен өлчөмү 100-1000 км болгон атмосферанын тропосфералык жана беттик катмарларынын радиациялык-конвективдик эсептөө модели берилген. Эркин конвекция жана адвекциядан улам абанын турбуленттиги Л.Т. Матвеев тарабынан модификацияланган турбуленттүү оттуу коэфициенти үчүн, Б.И. Извековдун жарым эмпирикалык байланышы тарабынан эске алынат. Күн радиациясынын таасири суу буусунун массалык үлүшүнө жараша интегралдык жутуу параметрлери менен эки агымдуу моделдин алкагында эске алынат. Атмосфералык аба нымдуу аба менен суу тамчыларынын дисперстүү аралашмасы катары көрсөтүлөт. Радиациялык-конвективдик жакындоодо шамал аралашкан океандык үстүңкү катмары менен өз ара аракеттенүүчү атмосферанын колоннасындагы жылуулук жана масса алмашуу процесстери моделделет. Моделдин параметрлеринин жана конвективдик толкун касиеттеринин жылмакай толкун бетинин жанында ар кандай жылуулук жана масса алмашуу режимдерин чагылдырган стационардык эмес чечимдерге тийгизген таасири каралат.
Библиографические ссылки
Матвеев Л. Т. Физика атмосферы. - СПб, Гидромет, 2000, 778 с.
Manabe S., Smagorinsky Т., Strickler R. F. Simulated climatology of a general circulation model; with a hydrologic cycle. — Mon. Wea. Rev., 1965, v. 93, N 12, p. 769-798.
Нигматулин Р. И. Динамика многофазных сред, М. «Наука», ч 1, 1987, 464 с.
Нигматулин Р. И. Уравнения гидро- и термодинамики атмосферы при малых силах инерции по сравнению с силой тяжести. // ПММ, Т82, вып.4, 2018, с. 473- 484.
Асанов Д. С., Гайнутдинова Р. Д, Канцырев Б. Л. Уравнение для вертикальной скорости атмосферного воздуха в безынерционном приближении // Известия НАН КР, № 3, 2023, с 52- 61.
Монин А. С, Яглом А. М. Статистическая гидромеханика, - ч.1, М. «Наука», 1965, 321 с.
Кондратьев К. Я. Актинометрия, - Гидромет, Л., 1965, 691 с.
Самарский А. А. Разностные методы решения задач газовой динамики - М., УРСС, 2004, 615 с.
Китайгородский С.А. Физика взаимодействия атмосферы и океана, - Л., Гидромет, 1970, 284 с.
Виноградов А.Ю., Кадацкая М.М. Теоретический расчёт значения параметра Т. Кармана, // Гидросфера, опасные процессы и явления, Т 1, вып. 2, 2019, с. 262-278.
